× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Elia's hemelvaart (1600)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

Het centrale gedeelte van de icoon wordt in beslag genomen door de vurige bal, waarin Elia, staande op de door gevleugelde paarden getrokken wagen, wordt opgenomen. Dit hemelse gebeuren wordt gadegeslagen door zijn leerling Elisa. Een zwevende engel die deels achter de vuurbal schuilgaat, strekt zijn vleugels uit over het vlammende geheel, als om te benadrukken dat het hier een goddelijke geheim betreft. Engel en vuurbal steken contrastrijk af tegen de groenig blauwe lucht. De aarde bestaat uit grillige, bruingele rotsformaties. Rechtsboven is nog juist een segment zichtbaar van een blauwgroene cirkel, gevat in een bruingouden rand. Vanuit die cirkel komt de hand van God te voorschijn, herkenbaar aan zijn beide geheven vingers, symbool van onderricht en zegen. Opvallend genoeg zijn er de letters van Jezus Christus bij geplaatst. De iconenschilder vereenzelvigt de God van Elisa met de preëxistente Christus.

Rechtsonder in de hoek zien we een tafereel dat zich al eerder in het leven van Elia afspeelde. De engel stoot de slapende Elia aan om hem te voeden en te bemoedigen voor de zware taak die hem wacht. Prachtig contrast met de vuurwagen: daar eindigt het werkzame leven van de profeet.

Het tafereel van Elia’s hemelvaart is zorgvuldig opgebouwd. Er loopt een duidelijke, denkbeeldige lijn over de diagonaal van linksonder naar rechtsboven en terug. Aan de kant van de aarde begint ze bij de persoon van Elisa, en vooral bij de overhandiging van Elia’s mantel aan Elisa. De lijn wordt duidelijk gemarkeerd door de gang van Elia’s vuurwagen naar de hemel, nog versterkt door het gebaar van Elia’s linkerarm, én door de tip van de vurige vleugel die vanuit het vurige centrum juist tot in de hemelsfeer reikt. Dezelfde diagonaal wordt ten overvloede aangegeven door de verbindingslijn die loopt van de wielas naar de hals van het paard. Ook Gods hand geeft die lijn aan, nu in omgekeerde richting: vanuit de hemel naar de aarde.

Daar hadden we natuurlijk moeten beginnen: alles begint bij die hand in de hemel; op aarde schikt alles zich naar die hand. Elia neemt een bemiddelende positie in: hij staat enerzijds, via de vurige vleugeltip in verbinding met de hemel; anderzijds met de aarde middels het overhandigen van zijn mantel aan Elisa. Zo gezien doet hij precies wat een engel doet: over en weer bemiddelen tussen hemel en aarde. Misschien moet de beschermengel, die zo prominent boven het geheel aangebracht is, juist daaraan herinneren. De naam die erbij geschreven staat, luidt ‘aartsengel Gabriël’, de hemelse boodschapper bij uitstek. Hij is als het ware de verpersoonlijking van het geheim van Elia’s persoon en zending: middelaar te zijn tussen hemel en aarde. Zo gezien herinnert het tafereel aan woorden van Jesaja: ‘Zoals de regen en de sneeuw uit de hemel neerdalen en pas daarheen terugkeren, wanneer ze de aarde hebben gedrenkt, haar hebben bevrucht en met planten bedekt, wanneer zij zaad hebben gegeven aan de zaaier en brood aan de eter, zo zal het ook gaan met mijn woord. Het komt voort uit mijn mond; het keert niet vruchteloos naar Mij terug, maar pas wanneer het heeft gedaan wat Mij behaagt, en alles heeft volvoerd waartoe Ik het heb gezonden.’
[Jesaja 55,10-11]

De band tussen hemel en aarde vinden we ook terug in de kleuren. De engel rechtsonder draagt de kleur van het hemelse vuur. In diezelfde kleur staat tegen de hemel de naam van Jezus Christus geschreven! Het diepe groen van de hemelsfeer zien we terug in de kleding van de engelen, én in die van Elisa; evenals in de mantel die Elia overreikt. Zo krijgt Elisa inderdaad waarom hij heeft gevraagd: een dubbel deel van Elia’s profetisch vermogen, uitgebeeld in de twee mantels die dezelfde engelachtige, hemelse kleur vertonen. Opvallend dat de kleur van Elia’s kleding hetzelfde is als de kleur van de rotsen. Misschien omdat hij een rotsvast vertrouwen had op God? Misschien ook, omdat in hem de kleur van de aarde in de hemel wordt opgenomen, zoals in de kleuren van Elia’s profetenmantel de hemel op aarde neerdaalt.

Kan ik mij vinden in Elisa? Heb ik vurige leermeesters gehad? Deel ik in hun vuur? Staat ook niet aan het begin van mijn roeping een visioen? Leef ik ervan zodat ik er anderen in doe delen?

[< 1600, Russische icoon; Duitsland, Recklinghausen, Ikonenmuseum. Dries van den Akker s.j. / 2006.12.16]

Verwijzingen
2 Koningen 02,01-18
Door het jaar 11e week wo (even)
Feest 20 jul 0800 v.Chr.: Elia-Profeet

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties