× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
De linker- en de rechterhand (1504)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

li_1re_2 

Door de massieve gevelwand aan de linkerzijde wordt het paneel verdeeld in twee praktisch gelijke helften. De rechterkant van de afbeelding wordt ingenomen door de hongerige mensen. Zo benadrukt de kunstenaar het contrast tussen de armoede van de bedelaars, rechts, en de rijkdom van het huis, links, met zijn dienstmeisje en fijn geklede heer. Er is niet alleen een verticale lijn, ook een horizontale. Deze loopt nagenoeg op de hoogte van de horizon. Boven zien we op de achtergrond weer rijke huizen, de meeste zelfs van steen; hier of daar staat de deur open... Iets meer naar links wordt aan een speelman brood uitgedeeld; rechts gaat een vrouw met kind de trap van een huis op. Haar mand is leeg. Heeft zij alles al weggegeven?

Op de voorgrond dringt een groepje sloebers samen bij de voordeur van het rijke huis. Terwijl het dienstmeisje de mand met brood ophoudt, deelt een man (dienaar? of zelfs de heer des huizes?) het brood uit aan de armen. Zo te zien let hij er niet op bij wie het brood terecht komt. Uitbeelding van Jezus' woord: "Laat de linkerhand niet weten wat de rechter doet" (Matteus 06,03)? Of heeft hij alleen oog voor het meisje?

Hij geeft juist een brood aan de man in de rode, gescheurde mantel met een kind op zijn schouders. De man heeft de ogen gesloten; is blind. Aan de andere hand wordt hij zachtjes geleid door zijn vrouw die met haar rechterhand een brood reikt aan het kind op de grond. Mooi gevonden. De kunstenaar laat ons zien dat ook mensen in hun ellende elkaar goed kunnen doen! Nog meer op de voorgrond zit een man met mismaakte voeten; hij beweegt zich voort met handsteuntjes.

In totaal tel ik negen bedelaars: zeven volwassenen en twee kinderen. De meest opvallende is Jezus, die onopvallend tussen de bedelaars is gaan staan. Hij is herkenbaar aan zijn typische Jezusgezicht: lang en smal, lange afhangende haren met scheiding in het midden. De kunstenaar heeft Hem geen heiligenkransje meegegeven, zodat Hij nog minder opvalt. "Midden onder u staat Hij die je niet kent" (Johannes 01,26). We weten alleen maar zeker dat het Jezus is, omdat dit paneel deel uitmaakt van een serie van zeven, waarop de Werken van Barmhartigheid worden uitgebeeld. Deze figuur staat op elk paneel. Op de afbeelding van de Doden Begraven zien we deze figuur, Jezus dus, op de regenboog als koning van het heelal.

Dit is dus een prachtige illustratie bij Jezus' verhaal uit het evangelie. Jezus zegt: "Ooit zal ik terugkomen als koning en een scheiding maken tussen rechtvaardigen en onrechtvaardigen. Dan zal de Koning tot die aan zijn rechterhand zeggen: 'Komt, gezegenden van mijn Vader, en ontvangt het Rijk dat voor u gereed is vanaf de grondvesting der wereld. Want Ik had honger en jij hebt Mij te eten gegeven.' Dan zullen de rechtvaardigen Hem antwoorden en zeggen: 'Heer, wanneer hebben wij U hongerig gezien en U te eten gegeven?' De Koning zal hun ten antwoord geven: 'Voorwaar, Ik zeg u: al wat je gedaan hebt voor een dezer geringsten van mijn broeders heb je voor Mij gedaan.'"

Hoewel er allerlei activiteit gaande is, maakt het geheel toch een verstilde, ingetogen indruk. Alsof de kunstenaar wil duidelijk maken dat hongerigen spijzigen beschouwd mag worden als een vorm van stil gebed. Hoe zorgvuldig hij het tafereel heeft opgebouwd, blijkt als we nog eens naar zijn compositie kijken. Het hoofd van Jezus bevindt zich precies op het kruispunt van de verticale en de horizontale lijn, in het centrum van de afbeelding. In tegenstelling tot alle anderen, kijkt Hij de toeschouwer aan. Alsof Hij vraagt: 'En jij?'

Waar sta ik op de afbeelding? Deel ik met armen van wat ik te bieden heb aan materiële of geestelijke goederen? Of hoor ik op bepaalde momenten of in een bepaald opzicht zelf bij de armen? Heb ik dan de moed om mijn lege handen te laten zien, ze op te houden en te vragen?

[1504, Meester van Alkmaar, paneel; Nederland, Amsterdam, Rijksmuseum. Dries van den Akker s.j. / 2007.02.27]

Verwijzingen
Matteus 06,03: Jaar A+B+C Aswoensdag
Door het jaar 11e week wo

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties