× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
De blinde van Jericho (1500)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

De kunstenaar geeft op één afbeelding drie episodes weer uit het verhaal over de genezing van de blinde. Op de onderste helft zien we hoe hij Jezus, omstuwd door mensen, hoort naderen. Op de bovenste laag zoomt de kunstenaar als het ware in op de ontmoeting tussen Jezus en de blinde. Rechts boven geneest Jezus de ogen van de blinde. Links boven zien we hoe de genezen man Jezus volgt.

We kijken naar het onderste tafereel. Opvallend is de scheiding tussen de blinde links, en de groep mensen rechts. Door dat onderscheid wordt de eenzaamheid en de uitzonderlijke situatie van de blinde indrukwekkend in beeld gebracht. Hij zit er met de hoed in de hand, het hoofd enigszins toegewend naar het geluid van de naderende mensen. In het verhaal van Markus staat dat hij het op een schreeuwen zette, toen hij hoorde dat het Jezus was die er aan kwam. Maar dat is hier niet afgebeeld. Hij houdt zijn mond dicht. De stilte die daarmee wordt gesuggereerd, onderstreept zijn isolement.

De blinde wordt toegesproken door drie mannen. Uit het verhaal weten wij dat zij hem proberen het zwijgen op te leggen. De drie zien er rijk gekleed uit. Zij hebben het goed getroffen in het leven. Het is al pijnlijk genoeg dat zij de blinde blijkbaar verbieden om hulp te roepen. Nog schrijnender echter is het feit dat ze ook geen aanstalten lijken te maken om tenminste dan nog een aalmoes in die lege hoed te werpen. Helemaal niets! Daarmee geeft de kunstenaar de kern van het evangelie treffend weer. Jezus verwijt immers de medejoden van zijn dagen dat hun plichtsgetrouwe wetbetrachting alleen nog maar gericht is op zelfheiliging; en dat ze het belangrijkste – barmhartigheid en naastenliefde – volkomen vergeten lijken te zijn.

Zij staan tussen de blinde en Jezus met zijn leerlingen in. Alsof zij een hindernis vormen die eerst genomen moet worden. Jezus is herkenbaar aan zijn kruisnimbus. Hij is trouwens de enige die een stralenkrans om zich heen heeft. De twee opgestoken vingers van zijn rechterhand wijzen in de richting van de blinde. Ze maken tegelijk het gebaar van de zegen en van het goddelijk onderricht. Zijn linkerhand bevindt zich op gelijke hoogte met zijn rechter. Zo is Hij in alle drie de scènes weergegeven. Blijkbaar hecht de kunstenaar daar belang aan. Wil hij ermee zeggen dat - in tegenstelling tot vele anderen - bij Jezus de linkerhand wel degelijk weet wat de rechter doet, en dat die twee met elkaar in harmonie zijn?

Jezus gaat op blote voeten, in de middeleeuwen het symbool voor de navolging van God. Ook zijn leerlingen volgen Hem blootsvoets. Dit in tegenstelling tot de drie mannen die in de weg staan. Nu valt ons bij de voorste van die drie nog op dat ook hij naar de blinde wijst, maar slechts met één vinger, en nog wel van de linkerhand! Zijn gebaar háált het niet bij dat van Jezus.

Achter Jezus menen we Petrus te herkennen aan zijn kale schedel met krullerig haarkransje. Rechts van hem, zonder baard, zeer waarschijnlijk Johannes. Volgens het verhaal wordt Jezus op dit moment gevolgd door een grote drom mensen. Hij heeft succes! En uitgerekend degene die zich zou kunnen verliezen in zijn succes, hóórt het hulpgeroep van de blinde, waar de anderen de blinde met een beschuldigende vinger het zwijgen trachten op te leggen. Misschien vonden die drie het ongepast dat de blinde Jezus aanriep als Zoon van David. Hij deed een beroep op zijn Messiaanse afkomst. Daarmee loopt hij vooruit op de dingen die komen, wanneer Jezus straks Jeruzalem nadert. Dan zullen zijn leerlingen aan hem het ritueel van de koningswijding voltrekken zoals dat beschreven staat over koning Salomo, de zoon van David (1 Koningen 01,28-41). Ze zullen hem op een ezelsveulen zetten, ze zullen takken van de bomen snijden en hun mantels uitspreiden over de weg, en ze zullen roepen: “Hosanna, help toch, Zoon van David!” Daarmee nemen ze de roep van de blinde over. Zo blind was hij toch niet dat hij in Jezus de Messiaanse zoon van David herkende. Misschien willen die anderen hem daarom wel tot zwijgen brengen, juist zoals dat straks bij zijn triomfantelijke intocht ook zal gebeuren.

In het vervolg zien we hoe Jezus de blinde apart neemt, en zijn ogen aanraakt met de twee vingers van goddelijke zegening en onderricht. De man houdt de hoed die hij eerbiedig heeft afgenomen, in de hand. Daarna zien we hoe hij Jezus op de voet volgt. Dat wordt nog eens benadrukt doordat hij met zijn rechter wijsvinger naar Jezus wijst. Grappig is nog dat we nu zien hoe hier en daar stenen, struikelstenen, liggen op de weg. Ze zullen hem niet ten val brengen nu hij kan zien en Jezus voor hem uit gaat. Maar… had de kunstenaar hem niet moeten afbeelden met blote voeten?

En ik? Herken ik mij in één van de afgebeelde personen? Waar sta ik?

[± 1500, houtsnede uit Bijbel Ludolf van Saksen; Nederland, Utrecht, Catharijneconvent. Dries van den Akker s.j./2009.10.14]

Verwijzingen
Markus 10,46-52: Jaar B door het jaar 30e zo
Lukas 18,35-43: -
Door het jaar 08e week do
Door het jaar 33e week ma

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties