× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Anti-Christ (1500)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

mi_1 

Bij mijn weten is Johannes de enige in het Nieuwe Testament die het woord ‘Anti-Christ’ gebruikt, en wel in zijn brieven (1 Johannes 02,18.22; 04,03; 2 Johannes 07). Jezus kondigde in zijn Apokalyptische Rede aan dat er pseudo-christussen (= valse Christussen) zouden opstaan. Een pseudo-christus leidt zijn mensen op dwaalwegen; een Anti-Christ is iemand die de gelovigen precies de verkeerde kant opstuurt: niet naar het licht, maar naar de duisternis; niet naar het leven, maar de dood; niet de Liefde, maar de afwezigheid ervan. De Anti-Christ – aldus Johannes – loochent dat Jezus de Christus is, en zaait al doende verdeeldheid onder de gelovigen.

Kijken we naar de afbeelding, dan zien we op de voorgrond hoe een Jezusachtige gestalte een groepje mensen toespreekt. De woorden worden hem ingefluisterd door een duivelgestalte, herkenbaar aan zijn vuurachtige kleur en de hoorntjes op zijn hoofd. Bij nader toezien heeft ook de Jezusachtige gestalte hoorntjes op zijn hoofd en vertoont zijn ondergewaad dezelfde vuurkleur. Hij staat op een verhoog. Aan zijn voeten zijn kostbaarheden neergelegd. Wil de kunstenaar zeggen dat het hem uiteindelijk alleen maar om goud te doen is? Of zijn het liturgische voorwerpen, heilige vaten, die op deze manier ontheiligd worden? Zou kunnen.

Wellicht is er dan ook verband met het kerkgebouw op de achtergrond. Was de Jezusgestalte de echte Jezus geweest, dan had hij de gelovigen verzameld in het stoere kerkgebouw, beveiligd tegen de verschrikkingen van de wereld die we overal op de afbeelding zien. Zo zien we in de verte rond de kerk zwarte poppetjes, sommige dragen wapens, andere overvallen mensen.

Links boven heeft de schilder de val van Lucifer afgebeeld. Hij wordt door de aartsengel Michaël uit de hemel gedreven en ruggelings op de aarde neergeworpen. Een prachtige vondst. Juist zoals de Anti-Christ niet wil dat de mens Jezus, de man van de barmhartigheid en de naastenliefde, de Christus is, zo is het Lucifer die tegen God in opstand komt. Hierover wordt verteld in het boek Openbaring (hoofdstuk12). Daar komt overigens niet Lucifer, maar ‘de draak’ in opstand, symbool van het Kwaad dat het Goede wil vernietigen. Het Kwade kan niet hebben dat God god is; dat er barmhartigheid, vergeving en pure liefde bestaan, ja dat zij zelfs uiteindelijk het laatste woord hebben! Gelukkig is de strijd door het Goede gewonnen. Goedheid, genade en liefde bestaan, en hebben wel degelijk het laatste woord. Het Kwaad is voorgoed uit de hemel verdreven en op aarde terecht gekomen. Daar voert het nog zijn achterhoedegevecht, en sticht het dood en verderf. Aldus probeert de bijbel de aanwezigheid van het kwaad op onze wereld te verklaren.

Welnu, daar is onze afbeelding vol van. Daarom kan op de voorgrond een Anti-Christ optreden, en daarom zijn er rond de kerk zwarte poppetjes, die mensen belagen. Meer naar links op de achtergrond – onder de val van Lucifer – vallen mannen dood neer. Of worden ze door de ruiter te paard neergemaaid? Wat zich precies afspeelt in de groep achteraan in het midden is op deze reproductie niet duidelijk te zien. Maar links op de voorgrond zien we hoe mensen worden gedood. Is daar een beul aan het werk in opdracht van de twee in het zwart geklede functionarissen geheel links?

mi_1 

De vrouw op de voorgrond heeft haar lange haren losgemaakt als teken van rouw. Zij wendt zich af van de Anti-Christ en wijst naar de doden. Ook de vrouwen iets meer naar achteren zien met de hand aan de hals (geschrokken?) om naar de doden. Zijn het alleen de vrouwen die oog hebben voor het verdriet? Juist zoals dat ook in het evangelie rond Jezus’ lijden wordt verteld?

Het is niet duidelijk te zien, maar vlak achter de Anti-Christ staat een groepje rond een dominicaanse predikant met een boek in de hand. Een monnik in het groepje wijst op de val van Lucifer. Wordt daar nog het evangelie gepredikt?

[± 1500, Luca Signorelli, plafondschildering; Italië, Orvieto, Domkerk. Dries van den Akker s.j. / 2006.11.29]

Verwijzingen
Matteus 24,05: -
Markus 13,06: -
Lukas 21,08: Jaar-C door het jaar 33e zo
34e week door het jaar: di
1 Johannes 02,18: kerst: 31 dec (7e dag kerstoctaaf)
1 Johannes 02,22: kerst: 02 jan
2 Johannes 07: 32e week door het jaar: vr (even)

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties