× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Tobias' thuiskomst (1700)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

De kunstenaar heeft zijn afbeelding verdeeld in twee verticale helften, gescheiden door een boom. Rechts van de boom zien we de beide gestalten van Tobias en zijn reisgezel; links de oude Tobit met nog twee figuurtjes op de achtergrond. Op de voorgrond de hond. De tegenstelling tussen beide helften wordt nog eens gemarkeerd door de achtergrond. Op de rechterhelft worden Tobias en de engel omgeven door landschap, terwijl de onbeholpen perspectieflijnen links er wel voor zorgen dat de oude Tobit geheel omgeven is door bewoonde wereld. De bovenrand van de muur komt precies uit op de hoogte van de groene horizon rechts. De lijn van de groene horizon in het rechtervlak wordt voortgezet in de uitgestrekte arm van de oude Tobit.

Er zijn van het boek Tobit verschillende versies in omloop. In de lezing zoals die wordt gebruikt op de vrijdag van de negende week door het jaar, wordt Tobias’ thuiskomst als volgt verteld: ‘De hond die hen onderweg vergezeld had, liep hen intussen vooruit, en als een bode van het blijde nieuws kwispelde hij vrolijk met zijn staart. Toen stond de blinde vader op en tastend zocht hij zijn weg; hij strekte zijn handen uit naar zijn kind en liep zo zijn zoon tegemoet…’ Dat moment heeft de kunstenaar hier vastgelegd. Tobit steunt op een stok; zijn ogen zijn vreemd omhoog weggedraaid. Hij is immers blind. Achter Tobit staat zijn vrouw, Anna, half uit de poort geleund. Tussen hen in waarschijnlijk een dienstmeisje. Of is het een jongen?

Prachtig is de plaatsing van Tobias en zijn metgezel. Ze komen eraan, maar zijn er nog niet. Dat wordt aangeduid door het feit dat ze enigszins dieper zijn weergegeven; ze moeten nog een stukje de weg omhoog. Bovendien zijn ze op zulk een afstand dat ze nog niet boven de horizon uitrijzen; hun hoofden raken juist de lijn van de horizon. Het gebaar van Tobit wordt beantwoord door Tobias die zwaait met zijn hoed. Zijn reisgezel maakt een wijzend gebaar. Volgens het verhaal geeft hij Tobias op dit moment instructies. Bij thuiskomst moet de jongen eerst de Heer danken, en daarna de ogen van zijn vader besmeren met de gal van de vis die zij onderweg op risicovolle wijze in een rivier gevangen hebben. Dat zal uiteindelijk de genezing van zijn vader bewerkstelligen. Op de achtergrond is nog juist een ezeltje zichtbaar. Was dat hun reisdier? Ze hebben het achtergelaten. De hond is hun vooruitgesneld en wacht hen al op aan de voeten van de oude Tobit. Op die manier wordt het hele verhaal van Tobit samengevat in die twee dieren: een verhaal van reizen en thuiskomen.

Straks, als de genezing een feit is, en het verhaal een happy end krijgt, wordt Gods aanwezigheid herkend in het gebeuren. De reisgezel zal openbaren dat hij door God gezonden was. Hij is de aartsengel Rafaël. De God van de bijbel wordt herkend aan de onverwachte uitkomst ten goede. Wordt dat mysterie niet aangeduid door die boom in het midden die zijn weldadige schaduw werpt over alle aanwezigen?

Kijkend naar dit tafereel vraag ik mij af van welke momenten in mijn leven ik zou kunnen zeggen dat ze achteraf gezien, spreken van Gods aanwezigheid: een Onverwachte Uitkomst Ten Goede!.

[ca 1700, paneelschildering; Duitsland, Tangermünde, St-Stephani. Dries van den Akker s.j. / 2010.11.28]

Verwijzingen
Tobit 11,01-10: -
Door het jaar 09e week vr

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties