× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Jezus wordt gegeseld (1516)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

'Vorige' afbeelding op dezelfde retabel.Besproken afbeelding

li_1re_2 

De kunstenaar heeft dit gebeuren uiterst sober weergegeven. We zien slechts vier personen: Jezus, Pilatus en twee beulen die Jezus slagen toedienen, de linkse met een roede op zijn bovenbenen, de rechtse met een touwtjeszweep op de rug. In die zin rijmt dit tafereel op de afbeelding met de doornenkroningop hetzelfde retabel. Ook daar passen twee beulen folteringen toe op Jezus; ook daar ten overstaan van een gezagsdrager rechts op de zetel van de hoogwaardigheidsbekleder. Daar figureert nog op de voorgrond die geheimzinnige figuur met het boekje. Die blijft hier achterwege. Of sta ik als aanwezige bij dit gebeuren nu op de plek van die knielende persoon?

Hoewel de gezagsdrager rechts op zijn zetel een joodse muts op heeft, hebben we toch te maken met Pilatus. Hij draagt dezelfde kleren als op het volgende tafereel van deze retabel, waar hij zijn handen wast. Over een gouden onderkleed is een groenblauwe dalmatiek geslagen. Hij heeft een rol in de rechterhand. Staat daarop het besluit om Jezus te doen geselen? Of is het de wet die hij – letterlijk – hanteert? Wat voor wet was dat? Lukas schrijft dat Pilatus na de ondervraging van Jezus de aanwezige aanklagers aldus toesprak: “U hebt deze mens voor mij gebracht als iemand die het volk tot opstand aanzet. Welnu, ik heb Hem in uw bijzijn verhoord, maar ik heb in deze mens niets kunnen ontdekken van al datgene waar u Hem van beschuldigt. [-] Ik zal Hem dus een tuchtiging toedienen en dan vrijlaten” (Lukas 23,14-16). Vooral het woordje ‘dus’ is schokkend. Onschuldig: dus een tuchtiging. Wat is dat voor rechtspraak? Als de joodse aanwezigen daar luidkeels tegen beginnen te protesteren, herhaalt Pilatus zijn woorden: “Wat voor kwaad heeft die mens dan gedaan? Ik heb in Hem niets gevonden dat de doodstraf rechtvaardigt. Ik zal Hem dus (!) een tuchtiging laten toedienen en dan vrijlaten”(Lukas 23,22). Pilatus maakt het nog erger. Als de aanwezigen verontwaardigd blijven schreeuwen en Jezus’ kruisiging eisen, geeft hun geschreeuw de doorslag: Pilatus besloot dat gebeuren zou wat zij eisten.‘

Maakt de kunstenaar een cynische toespeling op deze rechtsgang door Pilatus uitdrukkelijk een wetsrol in de hand te geven? Is dat boek daarom opgerold en gesloten? Draagt Pilatus daarom een hoofddeksel dat sterk overeenkomt met de joodse muts van de hogepriester van de vorige afbeelding? Spelen ze onder één hoedje…?

Tegenover de wet van Pilatus staat (letterlijk) Christus die een hele andere wet belichaamt. Hij staat rechtop, schijnbaar onaangedaan door de slagen die Hem worden toegediend. Hij rijst uit boven de andere drie aanwezigen. Toeval? Of uitdrukkelijk door de kunstenaar bedoeld? De twee beulen geven de indruk dat ze enerzijds verbaasd, ontzet zijn, waarschijnlijk vanwege het feit dat Jezus hun pijniging zo statig, zo waardig en majesteitelijk ondergaat. Het lijkt wel of ze met des te meer verbetenheid hun foltering kracht willen bijzetten. Intussen is het alsof Jezus met zijn gedachten heel ergens anders is. Bij dat koninkrijk van Hem dat niet van deze wereld is? Waarvan Hij getuigt door zijn koninklijke rust ondanks wat men Hem aandoet? Of kijkt Hij naar mij…? Ik laat dat tot mij doordringen. Net als de jongeman op de vorige afbeelding kniel ik voor Hem neer, en houd Hem voor wat er in het boek van mijn hart geschreven staat.

[1516, Picardische steensculptuur altaarretabel; Frankrijk, Bretagne, Pontivy, Chapelle Notre Dame de la Houssaye.
Dries van den Akker s.j. / 2009.01.12]

Verwijzingen
Matteus 27,26:Jaar A Palmzondag
Markus 15,15: Jaar B Palmzondag
Lukas 23,14-16.22: Jaar C Palmzondag
Johannes 19,01: Goede Vrijdag

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties