× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Jezus' doornenkroning (1516)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

De kunstenaar geeft een heel eigen uitleg aan het verhaal van Jezus’ doornenkroning. Rechts op de afbeelding zien we de hogepriester, gezeten op een troon met statige, rechte rugleuning. Hij draagt een bonte puntmuts met omgeslagen rand; die muts onderstreept nog eens zijn hoge waardigheid. Vroom heeft hij de handen gevouwen. Hij ziet erop toe hoe twee soldaten met behulp van stokken Jezus een doornenkroon op het hoofd drukken. Een van de twee probeert nog meer kracht te zetten door zijn voet op het bankje te planten waar Jezus op zit. (Daardoor wordt het bankje nog minderwaardiger dan het in vergelijking met de troon van de priester al is!) Hoewel het bloed over Jezus’ gezicht stroomt, zit Hij met rechte rug. De waardigheid van de zetels mag dan hemelsbreed van elkaar verschillen, in houding doet Jezus niet onder voor de hogepriester tegenover Hem.

(Aan de persoon op de voorgrond die in half geknielde houding een boekje toont, wijden we een aparte beschouwing). Nog afgezien van die persoon is de compositie van dit tafereel opvallend genoeg. Volgens de evangelisten Matteus, Markus en Johannes vindt de doornenkroning van Jezus niet plaats in het bijzijn van de hogepriester, maar na het verhoor van Pilatus. De soldaten spelen hun spelletje met Hem, waarbij ze niet alleen Jezus’ aanspraken op het koningschap belachelijk maken door Hem een kroon van dorens op het hoofd te deponeren, maar ook door Hem te hullen in een zogenaamd koninklijk gewaad. Volgens Markus en Johannes was het een purperen gewaad: purper was voorbehouden aan vorsten en hoogwaardigheidsbekleders. Matteus zegt dat het een rode mantel was; Lukas noemt het een ‘schitterend gewaad’. Wat dat betreft, komt de Jezus van de kunstenaar dus het dichtst bij Lukas. Daar staat tegenover dat Lukas niets zegt over een doornenkroning, en dat hij Jezus’ bespotting plaatst in het bijzijn van koning Herodes. De kunstenaar heeft dus allerlei elementen uit de verschillende evangelieverhalen samengevoegd tot een geheel eigen compositie.

Wat vertelt hij ons met zijn weergave van het verhaal? Hij brengt een prachtig contrast aan tussen de twee hoofdpersonen op de afbeelding: rechts de hogepriester, en Jezus in het midden. Vorst tegenover vorst, hogepriester tegenover hogepriester. De een trots op zijn troon, zich bewust van zijn waardigheid en verantwoordelijkheid, in de vrome overtuiging dat hij God een dienst bewijst: daarvan getuigen zijn gevouwen handen. (Opvallend dat de kunstenaar geen kwaadaardige karikatuur maakt van de hogepriester, zoals velen van zijn tijdgenoten doen). De ander, Jezus, lijdt. Hij kijkt de hogepriester niet aan. Uit zijn houding spreekt ook geen verwijt, maar geduldig ondergáán. Het lijkt wel of Hij met zijn gedachten ergens anders is. ‘In de leerschool van het lijden heeft Hij, onze hogepriester, gehoorzaamheid geleerd’, zal straks de Hebreeënbrief zeggen (05,08). Gehoorzaamheid aan Gods wil. Niet dat God wil dat (zijn) mensen vernederd, gemarteld en toegetakeld worden, en al helemaal niet dat zoiets gebeurt in zijn Naam. Maar als het dan toch gebeurt, laat dan Gods wil geschieden: beantwoord dat met waardigheid, geduld en liefde, hoeveel pijn het ook kost. Is dat niet wat Jezus’ gezicht, zijn hele houding uitdrukt? Heeft Hij niet precies daarom gebeden nog maar enkele uren geleden in de Hof van Olijven: “Vader, uw wil moet geschieden.” Is Hij niet daar met zijn gedachten? “Mijn Koninkrijk is niet van deze wereld.”

Zo zit hier de ene vorst tegenover de andere; de ene hogepriester tegenover de andere, ja de ene opvatting van gods-dienst tegenover de andere. De ene heeft soldaten in dienst die martelen (voor de goede zaak? Of zelfs voor de grap?) De ander heeft een half geknielde persoon naast zich met een boekje in de hand dat Jezus wordt voorgehouden.

[1516, Picardische steensculptuur altaarretabel; Frankrijk, Bretagne, Pontivy, Chapelle Notre Dame de la Houssaye. Dries van den Akker s.j. / 2007.08.26]

Verwijzingen
Matteus 27,27-30: Jaar A Palmzondag
Markus 15,17: Jaar B Palmzondag
Johannes 19,02: Goede Vrijdag
Hebreeën 05,08: Jaar B veertigdagentijd 05e zo
Door het jaar 02e week ma [ONEVEN]

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties