× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Ambrosius teruggeroepen (13e eeuw)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

Een jongeman te paard. Hij is gekleed als een welgestelde Romein. Uit de hemel links boven hem komt de hand van God met het typische zegengebaar. Zowel paard als berijder kijken verschrikt om. De linkervoet in de stijgbeugel aan de achterkant van het paard duidt erop hoe sterk het dier afremt. Links op de afbeelding, onder de hand, groeit een enkele boom. Dat groeisel suggereert dat we ons in de vrije natuur bevinden, niet in de bewoonde wereld. Rond de ruiter een wolk? Mist? Waaruit op de achtergrond rechts een vestingstad opdoemt. Het onderschrift luidt: ‘Waar de bisschop op de vlucht terugkeert door een windvlaag.’

We kijken naar een illustratie uit het leven van Sint Ambrosius. Hij was als ordebewaker naar de kerk van Milaan gezonden. Daar waren de gelovigen verzameld om een opvolger te kiezen voor de gestorven ketterse bisschop. Een kind had plotseling geroepen: ‘Ambrosius bisschop!’ Daarop hadden alle aanwezigen die roep overgenomen. Ambrosius was overdonderd. Hij was nog niets eens gedoopt! Zijn levensbeschrijver vertelt: ‘Hij besloot te vluchten. Midden in de nacht verliet hij de stad. Hij dacht dat hij de weg gekozen had naar Padua. Maar toen de morgen aanbrak stond hij weer voor de Romeinse Poort van Milaan! Het was de Heer zelf die zijn vlucht verhinderde…’

Het is deze anekdote die hier wordt afgebeeld. Op het eerste gezicht doet de afbeelding denken aan de bekering van Paulus die op soortgelijke wijze wordt teruggeroepen van zijn dwaalweg. Maar die beet in het stof en verloor zijn gezicht. Daar is hier geen sprake van. Het is een stem achter de jonge Ambrosius die hem roept, zijn aandacht trekt en hem doet omkijken.

Ik ga na of ik in deze afbeelding een gebeurtenis uit mijn eigen leven herken. Hoe vaak mij bijvoorbeeld is overkomen: dat een stem mijn aandacht trok; mij de pas deed inhouden; wellicht zelfs mij vroeg terug te keren van de dwaalweg die ik was ingeslagen. Of een stem die mij vroeg mijn verantwoordelijkheid te accepteren en op mij te nemen; de taak te volbrengen die ik eigenlijk diende te vervullen en waar ik het liefst voor wegliep.

Prachtig is de suggestie van de kunstenaar dat de innerlijke tweestrijd van Ambrosius een religieus gebeuren is, een inwendig gebed. De hemelse hand is voor gewone ogen onzichtbaar. De windvlaag voor het gewone gevoel niet waar te nemen. Maar we bevinden ons hier dan ook niet in de gewone wereld. Dat duidt de kunstenaar aan door Ambrosius te hullen in een wolk, zoals Mozes en het volk in de woestijn die meemaakte, de wolk van Gods aanwezigheid. Juist zoals wij in de liturgie Gods aanwezigheid aanduiden door alles te hullen in een welriekende wolk van wierook.

‘Het was de Heer die zijn vlucht verhinderde,’ aldus Ambrosius’ levensbeschrijver. Waarom? ‘Hij wilde zijn katholieke kerk beschermen tegen haar vijanden door haar met een muur te omringen. Hij wilde een nieuwe Toren van David oprichten tegen Damascus, dat wil zeggen: tegen de wandaden van de ketters.’ Damascus: weer die herinnering aan Paulus’ bekering: die geschiedde immers voor de stadspoort van Damascus. Het gevaar van de ketters was in Ambrosius’ tijd actueel, want de zojuist gestorven bisschop van Milaan was van de ketterse richting geweest, en had een verscheurde geloofsgemeenschap achtergelaten. Het was Ambrosius’ roeping daartegen een wal op te werpen. Zo gezien krijgt de vesting op de achtergrond een dubbele betekenis. Zij staat voor de stadspoort van Milaan waar Ambrosius weer bij uitkwam tegen de ochtend. Maar tegelijk verwijst zij naar de opdracht waartoe Ambrosius zich geroepen wist. Hijzelf was die vesting.

Ik sta stil bij de vraag waartoe ik geroepen ben. En met welk symbool ik die roeping zou kunnen aanduiden.

[13e eeuw, reliëf altaarretabel; Italië, Milaan, kathedraal. Dries van den Akker s.j./2012.10.16]

Verwijzingen
Feest 7 dec 0397 Ambrosius Milaan

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties