Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

‘… omdat er voor hen geen plaats was in de herberg.’
Lukas vertelt deze bijzonderheid in zijn verhaal bijna als een terloopse mededeling.
De kunstenaar heeft dit gedeelte van het verhaal bijzonder gevoelvol weergegeven. Op de voorgrond zien we Jozef en Maria. We merken op dat Maria niet per ezel reist, zoals inderdaad niet door Lukas wordt verteld, maar vaak wel op afbeeldingen te zien is. Ze laat haar hoofd hangen. Ze is moe en heeft pijn. Haar gezichtsuitdrukking geeft aan dat ze bozig is; ingehouden verontwaardigd. Ze heeft haar linkerhand op haar buik gelegd. Het Kind kan elk ogenblik komen. Jozef met reisstok. naast haar zwijgt, maar ziet bezorgd naar haar om.
Hij zou een beeld van God de Vader kunnen zijn…
Op de achtergrond een loggia - met prachtige Korintische zuilen - waar mensen bijeen zitten. De herberg. De mensen daar hebben niets met de twee op de voorgrond. Een balustrade geeft nog eens extra aan dat de weg naar hen is afgesloten. De herberg heeft meer iets van een gaanderij, een zuilengalerij. Zulke bouwsels zou je eerder bij de tempel verwachten. Of is dat wat de kunstenaar suggereert: dat er voor hen geen plaats was in de herberg van God op deze wereld, de tempel?

Kijkend naar de afbeelding mijmer ik na over het verhaal van Lukas. En probeer de betekenis van deze anekdote tot mij door te laten dringen. Jozef en Maria waren op weg gegaan, omdat de keizer een volkstelling wenste te houden. Ieder moest naar de plaats van herkomst. Omdat Jozef uit het huis van David was, moest hij terug naar de wortels: Bethlehem, een voorstadje van Jeruzalem.
Ik sta stil bij wat Lukas suggereert. Terwijl de groten der aarde de geschiedenis bepalen, weeft God daar de draden van zijn geschiedenis met de mensen doorheen. Zo goed als onopgemerkt.

Ik ga na in hoeverre dat ook op mijn geschiedenis van toepassing is: in hoeverre God de draden van zijn geschiedenis weeft door mijn leven heen, terzijde van de grote geschiedenis, en door de buitenwereld waarschijnlijk onopgemerkt.

Er is nog iets. Jozef en Maria waren natuurlijk de enigen niet die door het besluit van de keizer in beweging werden gezet. ‘Allen gingen op reis…,’ vertelt Lukas nadrukkelijk. Voor Bethlehem betekent dat dat daar dus de mensen bijeengekomen zijn die uit het geslacht van David zijn, het geslacht waarvan gezegd is dat daar ooit de Messias uit te voorschijn zou treden; het Messiaanse geslacht. Dat is in Bethlehem bijeen. En van dat geslacht wordt nu en passant verteld dat daar geen plaats is voor de aanstaande vader en moeder van Jezus. Geen plaats voor de nog ongeboren Messias in zijn eigen geslacht!
Dat kan geen toeval zijn. Wat straks zal gebeuren met de volwassen Jezus wordt voorafgebeeld in zijn allervroegste bestaan.

Ik probeer de inhoud en de verstrekkende betekenis te proeven van dit kleine zinnetje in het verhaal van Lukas.
En ik ga na in hoeverre ik plaats maak voor Hem in mijn leven.

[ca 1550, sculptuur. Frankrijk, Rue, Chapelle Saint-Esprit. Dries van den Akker s.j./2012.12.09]

Verwijzingen
Lukas 02,07: Jaar A+B+C: Kerstmis (nachtmis)