× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Bezwijming van Maria (ca 1500)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

Met dit tafereel bevinden wij ons onder het kruis dat niet is afgebeeld. We zien drie figuren. In het midden de Heilige Maagd, Maria. Zij is van verdriet in zwijm gevallen. De linkerhand rust lichtjes op haar hart, de rechter hangt slap naar beneden. Maria wordt ondersteund door de jonge apostel Johannes links, en rechts Maria Magdalena. De licht naar binnen gebogen gestalten van Johannes en Maria Magdalena geven aan de compositie een driehoekige vorm. Deze wordt nog eens benadrukt door Maria's sluier: als we de denkbeeldige lijnen ervan doortrekken komen ze nagenoeg beneden in de hoekpunten uit. Precies in het centrum ervan bevindt zich Maria's hart.
Het spel van armen en handen vormt een omgekeerde driehoek, waarvan de hoekpunt ook al uitkomt in Maria's hart. Hetzelfde kan gezegd worden van de gezichten: ook die vormen een omgekeerde driehoek. Opvallend zijn de zorgvuldig uitgewerkte plooien van de gewaden en de tedere houding van de handen. Alle aanrakingen zijn zacht en worden slechts met de grootste schroom uitgevoerd.
Over het geheel hangt een zweem van stilte. Naar binnen gekeerd. Dat is niet alleen een uitdrukking van de emoties, maar wijst ook op middeleeuwse herkomst. Dit wordt nog eens onderstreept door de sterretjes die aangebracht zijn in de rotsachtige bodem waarop zich het hele tafereel afspeelt. Alsof de kunstenaar dit smartelijke gebeuren - even tegenstrijdig als diepzinnig - in de hemel situeert...

De rouw van Maria enerzijds, en de tedere ondersteuning van de twee eromheen anderzijds, werken aangrijpend. Vlak voor zijn sterven had Christus zijn blik gericht op zijn moeder en zijn geliefde leerling die samen onder het kruis stonden. Tot zijn moeder had Hij gezegd: "Vrouw, ziedaar uw zoon." En tot de leerling: "Ziedaar uw moeder" (Johannes 19,27).
Ons kunstwerk laat zien, hoe de leerling onmiddellijk daarna aan het woord van Jezus heeft gehoorzaamd. Voor Maria is hij een zoon waarop zij steunen kan. Hij zal straks de apostel zijn die in een van zijn brieven zal schrijven: "God is liefde" (1 Johannes 04,08.16).
Ook de gestalte van Maria Magdalena is ontroerend. Haar gewaden suggereren rijkdom en welstand. Ter hoogte van haar knieën loopt er een bontrand over de volle breedte van haar kleed. Naar een woord van Sint Lukas behoorde zij tot de vrouwen die uit eigen middelen Jezus onderhielden (Lukas 08,02-03). Jezus had uit haar zeven duivelen doen uitgaan. Als dat zo is, dan is de tederheid waarmee zij Jezus' moeder terzijde staat, tegelijk een verwijzing naar Jezus' wondermacht. Er is immers niets dat nog doet denken aan bezetenheid, fanatisme of kwaad. Integendeel, zij is een beeld geworden van Jezus' barmhartigheid zelve.
Over drie dagen zal zij, evenzeer bezwijmd door verdriet als Maria hier, als eerste de levende Heer ontmoeten. Zij zal zijn voeten omklemmen in een gebaar van spontane liefde. Volgens de ene vertaling zou de Heer daarop gezegd hebben: "Houd mij niet vast." Volgens anderen: "Raak mij niet aan ("Noli me tangere"), want Ik ben nog niet opgegaan naar de Vader" (Johannes 20,17). Hier loopt zij als het ware vooruit op de eerbiedige schroom die dan van haar wordt gevraagd.

[ca 1500(?), houtsculptuur (Maaslands?). Nederland, privé. Dries van den Akker s.j./2012.12.19]

Verwijzingen
Johannes 19,25-27: Jaar A+B+C: Goede Vrijdag
Feest 27 december 0104: Johannes Apostel & Evangelist
Feest 22 juli 0100: Maria Magdalena van Bethanië

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties