De Nieuwtestamentische afbeelding
Links op de afbeelding is Maria gezeten, in een blauw ondergewaad (kleur van de hemel) en witte mantel (kleur van de zuiverheid en de maagdelijkheid) met gouden bies. Daarop duidt ook de vaas met lelies achter Jezus.
Deze is afgebeeld nog als een jonge jongen. Hij is herkenbaar aan zijn kruisnimbus, en gekleed in rood (kleur van bloed en liefde). Zijn houding zou erop kunnen duiden dat Hij toenadering zoekt tot zijn moeder.
Boven Jezus is de Vader zichtbaar, gevat in een wolkenkrans. Hij is herkenbaar aan de wereldbol in zijn linkerhand: heerser van het heelal. Met zijn rechterhand maakt Hij een zegengebaar. Een engel zweeft tussen de Vader en Jezus in, ten teken dat de engelen ten dienste staan van hen beiden. Tegenover de Vader, boven Maria zwevend, eveneens in een wolkenkrans, een duif, symbool van de heilige Geest. Herinnering aan het woord van de engel, toen hij Maria kwam zeggen dat zij de Moeder van de Heer zou worden:
‘De Heilige geest zal over u komen…’ (Lukas 1,35). Zo is het mysterie van God in de drie goddelijke personen afgebeeld rond Maria: Vader, Zoon en Heilige Geest. Op zich al voldoende illustratie voor de bede
‘De Heer is met U.’
Waarom deze afbeelding bij deze bede uit het Wees Gegroet?
Toch heeft de kunstenaar nog een bijzonderheid ingebouwd. Er waren andere momenten mogelijk geweest om de bede
‘De Heer zij met U’ te illustreren. Hier is de Heer afgebeeld als een jonge jongen. De enige anekdote die het evangelie vertelt over Jezus op die leeftijd, vinden we bij Lukas (2,41-52). Zijn ouders nemen Jezus mee naar de tempel. Op de terugweg blijft Hij daar achter zonder dat ze het merken. Hij is in gesprek met de Schriftgeleerden en zij staan verwonderd over zijn wijsheid en kennis. Pas na drie dagen zoeken vinden zijn ouders Hem terug. Op de vraag waarom Hij hun dit heeft aangedaan, antwoordt Hij:
‘U wist toch dat ik in de dingen van mijn Vader moet zijn?’ Maar tenslotte staat er dat Hij met hen mee afdaalde naar Nazareth:
‘En Hij was hun onderdanig.’
Is het niet dat laatste vers dat hier afgebeeld staat?
Dan zijn we getuige van een groot mysterie. Dat de God van de Bijbel, die wordt gediend door engelen (zie afbeelding!) zich ondergeschikt maakt aan deze vrouw, Maria.
De Oudtestamentische afbeelding
Illustratie bij het beroemde verhaal dat God zich aan Mozes openbaart in het brandende braambos (Exodus 3,1-14).
‘Mozes keek toe en zag dat de doornstruik in lichterlaaie stond en toch niet verbrandde.’ Dan krijgt hij te horen dat hij zijn sandalen uit moet doen,
“want de plaats waar gij staat is heilige grond.” JHWH sprak:
“Gezien, gezien heb Ik de ellende van mijn volk in Egypte, de jammerklachten om zijn onderdrukkers gehoord; ja, Ik ken zijn lijden. Ik daal af om mijn volk te bevrijden uit de macht van Egypte, om het weg te leiden uit dit land naar een land dat goed en ruim is, een land van melk en honing, [-] Gij moet mijn volk, de Israëlieten, uit Egypte leiden.” Maar Mozes sprak tot God:
“Als ik nu bij de Israëlieten kom en hun zeg: De God van uw vaderen zendt mij tot u, en zij vragen: Hoe is zijn naam? wat moet ik dan antwoorden?” Toen sprak God tot Mozes:
“Ik ben die is.”
God openbaart zich dus als De Aanwezige. Dat is zijn Naam, zijn wezen.
Van belang is het nog op te merken dat vooral in de traditie van de Oosterse Kerken het brandende braambos beschouwd wordt als een verwijzing naar Maria. Zoals die struik in lichterlaaie stond en toch niet verbrandde, zo bleef Maria’s maagdelijkheid ongerept, terwijl zij een kind had gebaard.
