× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Lijdende Dienstknecht (1957)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

Het Boek van de profeet Jesaja bevat vier liederen over de Dienstknecht van de Heer. Een van de opvallendste trekken is dat die dienstknecht moet lijden, omdat hij aan Gods woord vasthoudt. ‘De Heer heeft mijn oor ontsloten, en ik heb mij niet verweerd, ben niet teruggedeinsd. Mijn rug heb ik prijsgegeven aan wie mij wilden slaan, en mijn wangen aan wie mij de baard uitrukten; mijn gezicht heb ik niet onttrokken aan beschimping en bespuwing’ (Jesaja 50,5-6).

Deze tekst werd minstens vijfhonderd jaar vóór Jezus geschreven. Over wie het toen ging…? Over de profeet zelf? Over iemand die in het vooruitzicht werd gesteld? Over het volk van God in zijn geheel dat zuchtte onder vreemde overheersers? Men weet het niet.
Maar de leerlingen van Jezus hebben al heel snel zijn trekken herkend in die geheimzinnige lijdende dienstknecht van JHWH. Voor hen werd het gaandeweg steeds duidelijker dat Jezus zich door deze gestalte had laten inspireren. In hun verhalen over Jezus, de evangelies, maken ze herhaaldelijk toespelingen op deze teksten. De profeet had vanuit de verte in een visioen de persoon van Jezus al geschouwd.
Dat is wat de kunstenaar weergeeft op het raam in de Oude Kerk van Delft. De afbeelding maakt deel uit van het Jesajaraam. Het venster wordt door het metselwerk verdeeld in drie verticale banen. In de middelste sectie zien we de lijdende dienstknecht. Hij staat in het centrum. Zijn huid overdekt met bloed. Hoewel gebonden aan een geselpaal, associeert zijn houding ook met die van een gekruisigde. ‘Als een lam naar de slachtbank geleid…’ zo staat in één van de liederen (53,7).
In de linker baan de gestalte van de profeet. Hij heeft blote voeten, symbool van het gaan van Gods weg, of van het volgen van Jezus. Hij kijkt met ontzetting toe. Met de linkerhand wijst hij naar de lijdende dienstknecht. Hij is woordvoerder namens God: ‘Ziehier, mijn dienstknecht…’ (42,1). Boven de profeet zijn nog juist de hoofden zichtbaar van een gehelmde soldaat en een man die een tak in de hand heeft.
Boven in de rechter baan zijn mannen bezig met hun beulswerk. Daaronder de symbolen van de vier evangelisten: de gevleugelde mens voor Matteus, de gevleugelde leeuw voor Markus, het gevleugelde rund voor Lukas en de gevleugelde adelaar voor Johannes. Zij herkennen in deze gestalte de persoon van Christus. Die ons de weg naar God kwam wijzen door een man van genade te zijn, niet een man van veroordeling. Door leven te gunnen aan degenen die als de meest onwaardigen werden beschouwd, kortom door de liefde en de barmhartigheid te zijn in eigen persoon. Maar mensen hebben liever strijd. Mensen betwisten elkaar het recht op leven. Hij heeft voor zijn Godgegeven ideaal moeten betalen met zijn leven: ‘Zie, dit is mijn dienaar. Dit is mijn veelgeliefde zoon.’
Hij is door het lijden niet van zijn koers afgeweken. Hij is trouw gebleven en heeft vergeving het laatste woord gegeven: ‘Vader, vergeef het hun…’ (Lukas 23,34). Terwijl zijn beulen nergens om hadden gevraagd. Integendeel. ‘Vernederde zichzelf; gehoorzaam geworden tot dood aan toe, dood van een kruis. Daardoor heeft God Hem verhoogd en Hem de naam gegund, boven elke naam verheven…’ Aan die naam moet hulde worden gebracht overal op aarde (Filippenzen 02,8-10).

Doe ik daar aan mee? En… herken ik in dit alles iets van mijn eigen lijden? Zou ik durven geloven dat daar zó over wordt gesproken?

[1957, Joep Nicolas, glasschilderkunst. Nederland, Delft, Oude Kerk. Dries van den Akker s.j./2014.04.10]

Verwijzingen
Jesaja 42,01-04: Jaar A+B+C 01e zo: Doop Christus
Goede Week ma
Jesaja 49,01-06: Jaar A Door het Jaar 02e zo
Goede Week di
Feest 24 juni 0030 Johannes de Doper
Jesaja 50,04-07: Jaar A+B+C Palmzondag
Goede Week wo
Jesaja 52,12 - 53,12: Jaar A+B+C Goede Vrijdag
Filippenzen 02,06-11: Palmzondag / Jaar A Door het Jaar 26e zo
Door het Jaar 31e week di

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties